Sektöre Genel Bakış

Sektöre Genel Bakış

TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ PİYASASI

2019 yılında elektrik tüketimi 290.447 GWh olmuştur. Aynı dönemde elektrik üretimi de 289.815 GWh gerçekleşmiştir. Üretimin yanı sıra Türkiye’nin kurulu gücü 91.352 MW seviyelerine ulaşmıştır.

Kurulu Güç - Gerçekleşen Üretim (GWh) Grafiği

 

 

Bu gücün yüzde 67,72’si serbest üretim şirketleri, yüzde 21,44’ü kamu (EÜAŞ ve EÜAŞ’a bağlı), yüzde 3,93’ünü özel modelli üretim şirketleri (Yİ, YİD, İHD) ile yüzde 6,91’ini lisanssız üretim şirketleri oluşturmaktadır.

KURULUŞ TİPLERİNE GÖRE 2019 YILI KURULU GÜÇ

2019 sonu itibarı ile kurulu gücümüzün kaynaklara göre dağılımı; yüzde 31,2’si hidroelektrik, yüzde 52,3’ü termik, yüzde 8,3’ü rüzgâr, yüzde 1,7’si jeotermal, yüzde 6,6’sı güneş kaynakları şeklindedir.

KURULUŞ MVe %
EÜAŞ + EÜAŞ'A BAĞLI ORT. 19.582,00 21,44
İŞL.-HAK.DEV. 3.447,00 3,77
YAP.-İŞLET-DEVRET 150,00 0,16
SERBEST ÜRETİM 61.863,00 67,72
LİSANSSIZ 6.309,00 6,91
TOPLAM 91.351 100

Ayrıca Ülkemizde elektrik enerjisi üretim santrali sayısı, 2019 yılı sonu itibarıyla 8.586’ya yükselmiştir. Mevcut santrallerin 680 adedi hidroelektrik, 68 adedi kömür, 275 adedi rüzgâr, 54 adedi jeotermal, 334 adedi doğalgaz, 6.901 adedi güneş, 274 adedi ise diğer santrallerdir.
 
Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi’nin (EPİAŞ) kurulmasıyla birlikte serbestleşme ve şeffaflık yönünde önemli adımlar atılan Türkiye enerji sektöründe, 2019 yılında devam eden özelleştirmelerle serbest üreticilerin payında artış kaydedilmiştir. Bunun yanında yerli kaynakların değerlendirilmesi ve enerjide dışa bağımlılığın azaltılması amacıyla kömür sahalarının ve yenilenebilir kaynak alanlarının özel sektör tarafından enerji üretimine kazandırılması adına ihaleler ilan edilmiştir.

YAKIT CİNSLERİNE GÖRE 2019 YILI KURULU GÜÇ

KAYNAKLAR MVe %
FUEL-OİL + NAFTA + MOTORİN 444,27 0,49
YERLİ KÖMÜR(TAŞ KÖMÜRÜ + LİNYİT + ASFALT) 11317,00 12,39
İTHAL KÖMÜR 8967,00 9,82
DOĞALGAZ + LNG 25933,00 28,39
YENİLEN.+ATIK+ATIKISI+PİROLİTİK YAĞ 1148,00 1,26
JEOTERMAL 1515,00 1,66
HİDROLİK BARAJLI 20643,00 22,60
HİDROLİK AKARSU 7547,00 8,59
RÜZGER 7547,00 8,26
GÜNEŞ 5987,00 6,55
TOPLAM 91.352 100

Yenilenebilir enerji, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de her geçen yıl kurulu güç portföyü içerisindeki payını artırmaktadır. 2019 yılında yenilenebilir enerjinin toplam kurulu güç içerisindeki payı yüzde 47,66 olarak gerçekleşmiştir. Yine dünya enerji sektörü ile paralel olarak, güneş enerjisinin payının Türkiye’de 2020 yılı ve sonrasında artması beklenmektedir. 2019 yılı içerisinde güneş enerjisi toplam kurulu gücü 5.987 MW’a ulaşmıştır.
 
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM), son yıllarda yaşanan ve 2019 yılı boyunca da devam eden elektrik satış fiyatları ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar nedeniyle serbest üreticiler için daha cazip hale gelmiştir. 2019 yılı için toplamda 21 GW kurulu güce sahip 817 adet santral YEKDEM’den faydalanmaya hak kazanmıştır. Bu santrallerin kurulu güçleri 12.372 MW olan 461 adedini hidroelektrik, 6.456 MW olan 165 adedini rüzgâr, 1.404 MW olan 49 adedini jeotermal, 654 MW olan 125 adedini biyokütle ve 163 MW olan 17 adedini güneş santral yatırımları oluşturmuştur.

TOPLAM ARZ

2019 Yılında arz edilen enerji 290.361 GWh olup, arz edilen enerjinin yüzde 58,9’u fosil kaynaklara, yüzde 41,91’i ise yenilenebilir kaynaklı üretime aittir. Detaylı bilgiler aşağıda verilmiştir.

ARZ EDİLEN ENERJİNİN DAĞILIMI - 2019   %
D.GAZ, LNG Diğer. 55.810,10 19,22
KÖMÜR 112.865,67 38,87
HES 88.606,81 30,52
RES-JES-GES 29.929,91 10,31
DİĞER YENİLEBİLİR+ATIK 3.148,80 1,08
TOPLAM 290.361 100